جيوه(I)كلريد
معرفي
جيوه(I) كلريد يك تركيب شيميايي با فرمولHg2Cl2 است. همچنين به نام كالومل(calomel)يا جيوه كلريد شناخته ميشود،اين تركيب سفيد يا زرد فام، در حالت جامد بيبو است و يكي از مهمترين تركيبات جيوه(I) است. آن جزء اصلياي از الكترود در الكتروشيمي است.
تاريخچه
معروف است كه نام كالومل ابتدا از يونان آمده است(καλος به معناي زيبا و μελας به معناي سياه).اين نام (در واقع نسبت به نام الان آن-تركيب سفيد- غافلگيركننده است) احتمالأ به علت خصوصيت واكنش
disproportionation با آمونياك است، كه رنگ سياه تماشايي ميدهد كه به سبب ذرات ريز جيوهي فلزي است. اين ارجاع داده ميشود به يك مادهي معدني با نام شاخك جيوه يا horn quicksilver. كالومل تا قبل از قرن بيستم، به عنوان داروي ملين و گندزدا استفاده ميشد.
خواص
جيوه يكي از عناصر منحصر به فرد در گروه 12 است، از نظر توانايياش در ايجاد پيوندها به صورت M-M . Hg2Cl2 يك ملكول به فرم خطي است. ساختار بلور آن در پايين آمده است:
روش تهيه و واكنشها
كلر جيوهدار با واكنش با عنصر جيوه ميدهد جيوه كلريد: Hg + HgCl2 → Hg2Cl2
ميشه با عكس واكنش جيوه(I)نيترات اقدام كرد براي ايجاد NaCl يا : HCl
2H + Hg2(NO3)2 → Hg2Cl2 + 2HNO3
الكترود كالومل
كلر جيوهدار به وفور در الكتروشيمي استفاده ميشود، مفيد است براي اكسيداسيون و كاهش روند واكنشها. الكترود كالومل يك الكترود مبنا يا مرجع است، مخصوصأ در كتب قديم. بعد از پنجاه سال، اين الكترود با الكترودي از جنس نقره/نقرهكلريد (Ag/AgCl)جايگزين شد. اگرچه الكترود جيوه در بسياري از موارد كنارگذاشتهشده است،اما بهخاطر طبيعت خطرناك جيوه بوده است، ممكن است كه داروسازان براين باور باشند كه اگر به درستي و به مقدار معيني از جيوه استفاده شود، ديگر خطر آن به اندازهي اول نيست.
[1]ويژگيهاي جيوه(I) كلريد:
نام آيوپاك: ديمركوري ديكلرايد
نامهاي ديگر: جيوه(I) كلريد؛ كالومل
شمارهي سبط:1-91-10112
فرمول ملكولي: Hg2Cl2
جرم مولي: g/mol09ر472
ظاهر: جامد سفيد
چگالي: g/cm 3 150ر7
نقطهي ذوب:c0 383
كالومل پودر سفيد رنگي است كه به نام جيوهي سفيد يا كرم دارو، به عنوان ملين يا گند زدا استفاده ميشده است.
در ساختار Hg2Cl2 كه به صورت زير است: Cl-Hg-Hg-Cl
[2]در واقع داريم: Hg-Hg)+2) كه به صورت ديمر است. ديمر يك ساختار مولكولي است كه در آن هر دو طرف
پيوند يكساناند.
[3][1] .www.wikipedia.com
[2] .Babylon dictionary, electrochemistry dictionary
[3] . مورتيمر؛ چارلز، شيمي عمومي 1، نشر دانشگاهي